Samoan | Gagana faʻa Sāmoa

Matou te nofo sauni e fesoasoani atu i ou faafitauli i mea tau faletupe

E lē totogia ma e tutoatasi la matou galuega

O la matou galuega

O la matou galuega o le fesoasoani lea i tagata e foia o latou faafitauli ma a latou faletupe. E ono uiga i le ituaiga o tautua o loo fai atu ia te oe (pe lē o fai atu foi). E ono uiga i se nonoga tupe, se card fa'aaitalafu (credit card), debit card poo se travel card, siaki, ni tupe o loo ofo taufaasese mai luga o le initaneti, teugatupe ma tupe e teu faafaigaluega (inivesi), teuga tupe e fai luga o le telefoni, poo tupe e lafo mai isi atunuu. Poo le ā lava le ituaiga faafitauli, vili mai le matou telefoni vilifua mo fesoasoani 0800 805 950. Afai e te lē tautala i le gagana Peretania, ta'u mai lau gagana ona matou tuu atu lea o se faaliliuupu e te lua talanoa.

Talanoa muamua i lau faletupe

Matou te fautuaina oe, e lelei pe a soalaupule muamua e oe ma lau faletupe se fofo o le faafitauli a'o e lei sau ia matou. E mafai ona matou fesoasoani e faasino atu le tagata tonu i lau faletupe e te agai iai e talanoa i ai i lou faafitauli.  E mafai foi ona fai i matou ma ou sui e aveina lau faaseā i le faletupe pe afai e te manao ai. Afai e lē foia ai, o le a matou faia loa se suesuega i lau faaseā. Afai e lē mafai ona matou suesueina lau faaseā, e mafai pea ona matou avatu ia te oe ni faamatalaga aogā ma faasino atu se isi faalapotopotoga e te agai iai.

O mea e matou te faia

O le matou polokalame e tuma'oti lava la matou auaunaga mo le sailia o fofo i feeseesea'iga. E matou te tilofaia faaseā e faasino i mataupu tau faletupe, e ui e mafai foi ona aofia ai ma faaseā e fesootai atu i mataupu tau inisiua ma le supa. E iai uma lava faletupe autu a Niu Sila i la matou polokalame. O fautuaga matou te tuuina atu e fetaui ma lē faa'au'au. E matou te lē tu e lagolago se itu, pe matou te gaioi e lagolago tagata o loo faaseā pe lagolago faletupe. O la matou auaunaga e lē gata e faapolofesa ma lē faaitu'au, ae lē totogia foi. Ma e te lē moomia se loia i soo se taimi o loo matou tilofaia ai lau faaseā.

Faapefea ona fai la matou galuega

E matou te faalogologo i lau faamatalaga, e matou te faalogologo i le faamatalaga a lau faletupe, e matou te aoaoina mai soo se faamatalaga poo ni faamaumauga e matou te manaomia, ona matou faatū atu lea o se vaifofo e matou te manatu o le a taufai malilie uma iai oe ma lau faletupe. Afai e lē malilie uma iai oulua, o le a matou faia loa se faaiuga aloaia e uiga i lau mataupu. E pule oe pe e te talia pe teena le faaiuga. Afai e te talia, e tatau foi ona talia e le faletupe. Afai e te teena, o le a lē mafai ona matou toe fesoasoani atu ia te oe, e ui e mafai lava ona e ave lau faaseā i le faamasinoga. Silasila i le faagasologa o faaseā i la matou upega tafailagi mo faamatalaga auiliili (o lenei itulau o loo i le gagana Peretania).

O ai e mafai ona matou fesoasoani iai

E mafai ona matou tilofaia faaseā mai soo se tasi o loo iai lana faletupe (poo se tasi o ona lala poo se kamupani e sootaga iai) i la matou polokalame. E tele iuni faaunetupe ma sosaiete o mea tau fale o loo iai foi i la matou polokalame. Siaki le itulau mo sui auai i la matou upega tafailagi e te silafia ai poo auai lau faletupe i la matou polokalame. Afai e lē o iai lau faletupe i la matou polokalame, siaki le Financial Service Providers Register e te iloa ai poo le ā le polokalame o loo auai atu iai. E mafai ona matou fesoasoani i tagata taitoatasi, kulupu, pisinisi, kalapu ma trusts.

Faia o se faaseā

E mafai ona e faatumu mai le pepa mo faaseā i luga o le initaneti, lafo mai ia matou se imeli poo se tusi pe vili mai matou. Afai e te lafo mai se imeli poo se tusi, ta'u mai poo le ā le mea sese e te manatu ua fai e lau faletupe, o le ā se aafiaga o oe i lenei mea i le itu tau tupe (pe i se isi lava itu), ma o le ā se mea e te manao e fai e lau faletupe i lenei faaletonu. Ua iai i la matou upega tafailagi faamaumauga o le mataupu na tilofaia o loo faaalia ai le auala na matou faatautaia ai foi ni mataupu e tai tutusa ma lau faaseā.

Taui tupe

E iai lo matou malosiaga e tauia ai se tasi i se taui tupe e oo atu i le $350,000 mo ni mea ua lusi. E mafai foi ona matou tauia se tasi e oo atu lava i le $9,000 mo ni tulaga ua lē fetaui ma ia, e amanaia ai lona mafatia, faalumaina pe ua faaletonu ai le fuafuaina o lona tulaga tau tupe. O maliega o loo matou taumafai ia ausia e faletupe ma tagata o loo faaseā, e aofia ai se faatoesega, aveese ni pili a le faletupe, faaitiitia le aitalafu a le tagata o loo faaseā pe ia lelei atu le tupe tului (interest rate) ua faatulaga. E sili atu ona vave pe a fai se maliega, nai lo le faatali lava se'i fai se faaiuga – ma e tele lava ina sili atu ona fiafia ai tagata sa faaseā i le iuga e oo i ai.

O mea e matou te lē faia

E faamalie atu, e lē mafai ona matou tilofaia ituaiga uma o faaseā i mataupu tau faletupe. Mo se faata'ita'iga, e lē mafai ona matou iloiloina se faaseā e faatatau i le aofai o se tupe tului (interest rate) ua faatulaga e se faletupe poo le telē o se tau e totogi (fee). (O mataupu na e ta'u o "faiga filifiliga faapisinisi"). Ae e mafai ona matou tilofaia se faaseā e faatatau i le auala o loo faatulaga ai e le faletupe ana tau e totogi (fee) poo tupe tului (interest). Atonu e lē mafai ona matou tilofaia ni mea na tutupu i le tele o ni tausaga ua tea, ni mataupu e aofia ai le gau o ni tupe e silia ma le $350,000, poo ni mataupu ua uma ona tou fofoina ai le faafitauli ma lau faletupe.