Kei konei mātau ki te āwhina i a koe ki te whakarite i ō raruraru pēke
He koreutu, ā, he motuhake mātau
Mō ā mātau mahi
Ko tā mātau mahi he āwhina i ngā tāngata ki te whakarite i ngā raruraru me tō rātau pēke. Tērā pea mō ngā ratonga e whiwhi ana koe (kāore i te whiwhi rānei) te take. Tērā pea mō tētahi moni taurewa, kāri tāwere, kāri moni, kāri hāereere rānei, ngā haki, he tinihanga tuihono, ngā penapena me ngā haumi, pēke pūkoro, te whakawhiti moni rānei mai i tāwāhi. Ahakoa he aha, ka taea e koe te waea ki tā mātau waea āwhina koreutu 0800 805 950. Mēnā kāore koe e kōrero Ingarihi, me whakamōhio mai koe he aha tō reo, ā, me tatari mai koe kia pai ai te tiki atu i tētahi kaiwhakamāori.
Me kōrero ki tō pēke i te tuatahi
Ko te whakaaro me ngana koe ki te whakatika i te raruraru hāngai tonu me tō pēke i mua i te haramai ki a mātau. Ka taea e mātau koe te tūhono atu ki te hunga tika i tō pēke kia tirohia mai e rātau tō raruraru. Ka taea anō e mātau tō amuamu te tuku atu ki tō pēke mōu mēnā koinā tō hiahia. Ki te kore e tutuki tēnei, ka tūhuratia e mātau tō amuamu. Mēnā kāore mātau e āhei ki te tūhura i tō amuamu, ko te tikanga ka taea tonu e mātau te tuku mōhiohio whaitake ki a koe me tētahi atu whakahaere hei whakapā atu māu.
He aha ā mātau mahi
He kaupapa whakatau wenewene motuhake mātau Ka tirohia e mātau ngā amuamu mō ngā pēke, ahakoa pea kei roto i tēnei ko ngā amuamu inihua me te penihana. Kei roto ngā pēke matua katoa o Aotearoa i tā mātau kaupapa. He tika, he tōkeke ngā tohutohu ka tukuna e mātau. E kore mātau e riro ki tētahi taha, te noho hei māngai rānei mō ngā kiritaki, pēke rānei. Ahakoa he ngaio me te tōkeke tā mātau ratonga, he koreutu anō hoki. Me te aha ehara i te mea me whai rōia koe i te wā e tirohia ana e mātau tō amuamu.
He pēhea ā mātau mahi
Ka whakarongo mātau ki ō kōrero, ka whakarongo mātau ki ngā kōrero a tō pēke, ka whakaemihia e mātau ngā kōrero tika, ngā tuhinga rānei e hiahiatia ana e mātau, ā, ka whakatakoto atu i tētahi rongoā ki ō mātau whakaaro ka whakaae tahi kōrua ko tō pēke. Ki te kore kōrua e whakaae, ka tukuna e mātau he whakataunga ōkawa mō tō kēhi. Kei a koe te tikanga ki te whakaae, te whakahē rānei i te whakataunga. Ki te whakaae koe, me whakaae anō te pēke. Ki te whakahēhia e koe, kua kore e taea mātau koe te āwhina, engari ka taea tonu e koe tō amuamu te heri ki te kōti. Tirohia te tukanga amuamu kei tā mātau paetukutuku mō ngā taipitopito (kei te reo Ingarihi tēnei whārangi).
Ko wai ka āwhinahia e mātau
Ka taea e mātau ngā amuamu te tirotiro mai i te hunga e hono ana tō rātau pēke (tētahi rānei o ana kamupene āpiti, hāngai rānei) ki tā mātau kaupapa. He maha anō ngā uniana pēke (credit union) me ngā tōpū tuku moni (building societies) kei roto i tā mātau pēke Tirohia te whārangi kaiwhakauru kei tā mātau paetukutuku kia kite ai koe mēnā he mema tō pēke nō tā mātau kaupapa. Mēnā kāore tō kaiwhakarato ratonga pūtea i roto i tā mātau kaupapa, tirohia te Rēhita Kaiwhakarato Ratonga Pūtea hei tirotiro kei roto rātau i tēhea kaupapa. Ka taea e mātau te āwhina ngā tāngata, rōpū, pakihi, karapu me ngā tarahiti.
Te tuku amuamu
Ka taea e koe te whakakī tētahi puka amuamu tuihono, te tuku īmēra mai, reta rānei, te waea mai rānei. Mēnā ka tukuna mai e koe he īmēra, reta rānei, me kōrero mai mō te hē o tō pēke ki ōu whakaaro, he aha te pānga ā-pūtea ki a koe (tētahi atu momo pānga rānei), ā, he aha tō hiahia mai i tō pēke mō tēnei. He tuhinga kēhi kē tā mātau paetukutuku e whakaatu ana i pēhea tā mātau whakarite i ngā kēhi ōrite ki tō amuamu.
Paremata
Kei a mātau te mana ki te tohu paremata atu ki te $500,000 mō ngā moni hapa hāngai. Ka taea anō e mātau te tuku atu ki te $10,000 mō ngā whakararuraru hei whakamana i te taumahatanga, whakamā, whakararutanga rānei ki ngā whakamahere pūtea. Kei roto i ngā whakaaetanga ka āwhina mātau i ngā pēke me ngā kiritaki ki te whakatutuki ko tētahi whakapāha pea, te whakakore i ngā utu pēke, te whakaiti i te nama a te kiritaki, te whiwhi nama itarete pai ake. I te nuinga o te wā he tere ake te eke ki tētahi whakaaetanga, tē tatari rānei mō tētahi whakataunga - ka mutu, ka nui ake te hari o ngā kiritaki ki te otinga.
Ngā mea kāore e mahia e mātau
Heoi, kāore e taea e mātau ngā momo amuamu pēke katoa te tirotiro. Hei tauira, kāore e taea e mātau te whiriwhiri tētahi amuamu mō te nama itarete a tētahi pēke, te nui rānei o tētahi utu. (E kīia ana tēnei he "whakataunga arumoni" (commercial judgement). Engari ka taea e mātau tētahi amuamu te tirotiro mō te āhua o te tuku a tētahi pēke i taua utu, itarete rānei. Kāore e tirohia e mātau ngā mea i puta i tētahi wā i mua rā anō, ngā kēhi e pā ana ki ngā moni tāhapa hāngai neke atu i te $500,000, mēnā rānei kua tau kē i a koe te amuamu me te pēke.